Op de afdeling Vaatchirurgie in het LUMC is de traditionele complicatiebespreking omgevormd tot een kwaliteitsbespreking. Enkele principes van het Safety-II gedachtegoed worden hier concreet in de praktijk toegepast. Wekelijks worden patiënten en uitkomsten in de volle breedte met elkaar besproken. Er wordt gekeken naar wat mis is gegaan (de complicaties), maar ook naar zaken die veel beter zijn gegaan dan verwacht of dingen die eigenlijk heel gewoon verliepen. Dit levert belangrijke inzichten op die bijdragen aan het bevorderen van kwaliteit en patiëntveiligheid.
Luister naar het interview met Jaap Hamming over de kwaliteitsbespreking. Hierin vertelt Jaap over het ontstaan van de bespreking en hoe deze is vormgegeven in het LUMC. Daarnaast vertelt Jaap over de belangrijkste principes van het Safety-II gedachtegoed en hoe deze zijn toegepast.
Luister naar de uitgebreidere aflevering van de Tijd voor Verbinding postcast over Leren van de praktijk (Safety-II) in het LUMC. Naast de kwaliteitsbespreking, komt hierin o.a. videoreflectie op de afdeling neonatologie aan bod.
Presentatie Merel Verhagen
Merel Verhagen is arts-onderzoeker op de afdeling Heelkunde van het LUMC en houdt zich voor een groot deel van de tijd bezig met de kwaliteitsbespreking. Tijdens een Tijd voor Verbinding-bijeenkomst over het multidisciplinaire overleg presenteerde zij een samenvatting over deze 'hoogfrequente reflectieve teambespreking'. Bekijk deze hier.
Jaap Hamming en Marit de Vos hielden zich al langer bezig met kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid. Nadat zij in aanraking kwamen met het Safety-II gedachtegoed via congressen, zijn ze gaan nadenken hoe ze dit in de praktijk konden brengen. In het LUMC stonden complicatiebesprekingen al op de agenda, hiernaar werd ook onderzoek gedaan. In lijn van de principes van Safety-II, besloten Jaap en Marit om de oorspronkelijke complicatiebesprekingen te verrijken met het Safety-II gedachtegoed. Zo zijn ze tijdens deze bespreking, naast de ongewenste uitkomsten (complicaties), ook andere uitkomsten van de geleverde zorg gaan bespreken.
Op dit moment doet Merel Verhagen, arts-onderzoeker op de afdeling chirurgie, onderzoek naar de waarde van de bespreking voor zorgprofessionals. Met behulp van zowel kwalitatieve als kwantitatieve methodes wordt de opbrengst ervan geëvalueerd.
Structureel reflecteren
Op een vast moment in de week worden in de kwaliteitsbespreking alle patiënten die de afgelopen week ontslagen zijn systematisch met elkaar besproken en geëvalueerd. Daarnaast worden ook de geplande patiënten voor de volgende week in de hele breedte besproken. Dat wil zeggen dat er wordt gekeken naar de ongewenste uitkomsten van de behandeling (de complicaties), de uitkomsten die zijn verlopen zoals gepland en ook naar de uitkomsten die beter zijn dan verwacht. Men heeft standaard ongeveer een uur gepland voor deze bijeenkomst, maar in de praktijk is men meestal eerder klaar.
‘In het begin waren alleen artsen betrokken bij de bespreking, later zijn ook verpleegkundigen aangehaakt’, aldus Jaap. Iedereen gaat vanuit zijn of haar eigen perspectief op een open en constructieve manier het gesprek aan. ‘De volgende stap is om ook te kijken hoe het perspectief van de patiënt beter betrokken kan worden.’ Het plan is om samen met de cliëntenraad patiënten te interviewen over hoe ze terugkijken op de opname.
Opbrengsten
De ‘nieuwere’ kwaliteitsbespreking heeft al veel opgeleverd. Omdat men elkaar op een vast moment en op wekelijkse basis spreekt, kunnen kort cyclisch verbeteringen worden ingezet en gemonitord om zo de geleverde zorg verder te verbeteren. Daarbij is er een positieve energie ontstaan in het team. Omdat nu alle uitkomsten aan bod komen, is er ook ruimte om dingen die goed zijn gegaan met elkaar te bespreken. Naast dat van al deze uitkomsten geleerd kan worden, heeft de kwaliteitsbespreking dus een positiever karakter. Dat zorgt voor een betere cohesie in het team. Mensen spreken elkaar veel sneller aan (vooral ook informeel). Men is meer betrokken bij elkaars zorg en dat heeft een boost gegeven aan de teamspirit. ‘Je hebt echt andere gesprekken met elkaar’, vertelt Jaap daarover.
Ook is er minder administratielast omdat mensen elkaar vaker opzoeken buiten de bespreking om. ‘Daardoor zijn er minder of geen werkbesprekingen meer nodig’, aldus Jaap.
Laat je inspireren door de lessen die Jaap, Marit en Merel hebben geleerd in het ontwikkelen van de kwaliteitsbespreking, geïnspireerd door de Safety-II principes.
Onderstaande figuur en box geven een inkijkje in de globale opzet van de kwaliteitsbespreking (figuur 1) en de ervaringen met een reflectieve kwaliteitsbespreking voor chirurgische teams (box 1). De figuren zijn gebaseerd op eerdere publicaties.
Figuur 1. Globale opzet van de kwaliteitsbespreking, ter reflectie op de geleverde en te leveren dagelijkse zorg.
Box 1. Ervaringen met een reflectieve kwaliteitsbespreking voor chirurgische teams.
