Teamtraining Sophia Kinderziekenhuis Erasmus Medisch Centrum (EMC)
Multidisciplinair gesprek
Universitair medisch centrum
Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis
In het Sophia Kinderziekenhuis in Rotterdam is in 2005 een start gemaakt met Crew Resource Management (CRM) trainingen. Deze trainingen zijn, samen met het Centrum voor Mens en Luchtvaart, omgevormd tot een medische teamtraining met als doel de communicatie en samenwerking tussen (zorg)professionals onderling en met patiënt en familie te optimaliseren.
In het kort
Teamtrainingen dragen bij aan het optimaliseren van samenwerking en communicatie en waar gewenst participatie in de zorg/behandeling.
Vanuit de literatuur weten we dat veel (bijna-) incidenten onder andere ontstaan door minder goede samenwerking en communicatie. Verbetering hiervan leidt dus tot minder (ernstige) incidenten, minder vermijdbare schade en dus betere zorg.
De teamtraining bestaat uit theorie en een praktisch simulatiedeel waarin het geleerde aan de hand van uitgewerkte teamscenario’s in de praktijk wordt gebracht.
De verwachting is dat er na de training efficiënter samengewerkt en gecommuniceerd wordt waardoor er minder onduidelijkheden zijn en minder aannames worden gedaan. Het inzetten van teaminstrumenten om de structuur van het teamwerk en de voorspelbaarheid van de zorgprocessen te vergroten dragen hier ook aan bij.
Inspiratie
Een ouder van een patiënt op de IC Kinderen (naast vader ook Apache helikopterpiloot) merkte op dat er binnen de IC-afdeling veel afstemming en communicatie nodig is tussen teamleden. Hij vroeg de zorgverleners hoe zij hierin getraind werden. Deze vraag maakte de zorgverleners nieuwsgierig en zo werd er een start gemaakt met het voeren van gesprekken over het belang van teamtraining.
Er is een methode ontwikkeld op de IC Kinderen met drie trainingsvormen. De CRM-basistraining en vervolgtraining zijn opgezet in samenwerking met het Centrum voor Mens en Luchtvaart. Daarnaast is een simulatietraining ontwikkeld. In deze training worden door middel van teamscenario’s de CRM-principes praktisch getraind.
CRM-basistraining Elke nieuwe medewerker wordt binnen het eerste jaar ingeroosterd voor deze tweedaagse training waarin de CRM-principes worden behandeld. Er wordt gewerkt met teamopdrachten en er is veel ruimte voor dialoog: wat is er nodig om een effectief team te zijn? De training wordt afgesloten met team-simulatie training.
CRM-vervolgtraining Elke twee jaar volgen alle medewerkers de 1-daagse vervolgtraining, waarbij aan de hand van casuïstiek de CRM- principes besproken worden. Ook biedt de vervolgtraining gelegenheid tot reflectie op de afgelopen 2 jaar. Waar staan we nu? Wat is er nodig om verder te verbeteren in de samenwerking? Wat zijn voor de afdeling op dit moment actuele thema’s?
De teamscenariotraining Elk jaar wordt elk teamlid ingeroosterd om een dag teamscenario’s in simulatiesetting te volgen. Het doel hiervan is om onder andere de CRM-instrumenten praktisch te trainen, zoals time out procedures, huddles, leiderschap en (de-)briefings.
Alle leden van het team volgen de trainingen: artsen, verpleegkundigen, zorgassistentes, afdelingsassistenten, secretaresses en ondersteunende diensten. Elke groep is een afspiegeling van het multidisciplinaire team zoals dat in de dagelijkse praktijk met elkaar de zorg levert. Daarnaast wordt de training gegeven door trainers vanuit de (eigen) werkvloer, en ook in multidisciplinair verband.
Omdat er veel vraag is naar deze training is door de CRM-trainers van de IC Kinderen een vierde training ontwikkeld:
‘Train the trainer’ methode Deze training is bedoeld om andere trainers op te leiden, zodat andere afdelingen ‘eigen’ teams kunnen trainen en getraind houden. Doordat een afdeling niet afhankelijk is van externe trainers, kan men de trainingen makkelijk inbedden in de infrastructuur van de afdeling.
Wat heeft het gebracht?
Structuur en afstemming in werkwijzen teamprocessen
Toegenomen psychologische veiligheid
Betere aanspreekcultuur
Meer werkplezier
Verbeterinitiatieven met elkaar gedefinieerd en opgepakt
Blauwdruk hoe samen te werken in acute situaties
Van (bijna) fouten achteraf bestuderen naar voorkomen van fouten
Ontwikkeling van meetinstrument (profcheck) om teamwerk te verbeteren.
Tips & tricks
Het Sophia CRM-team heeft de ervaring dat:
Verbeterinitiatieven beleggen bij bestaande werkgroepen niet altijd succesvol is. Deze werkgroepen (bijv. beademingsgroep, decubitusgroep) hebben een andere focus en dynamiek en niet altijd de ‘know how’ om een verbeterinitiatief verder te brengen (implementeren is een vak apart)
Het succes mede bepaald wordt door leidinggevenden die zich opstellen als ambassadeur door tijd en menskracht te faciliteren en het belang zowel in woord als daad te laten zien. Daarmee krijgt het verbeterinitiatief veel positieve energie; dat werkt enthousiasmerend voor anderen.
Het belangrijk is om te zorgen dat instrumenten uit de teamtraining in de dagelijkse werkzaamheden van de afdeling gebruikt gaan worden, zoals (de)briefings en huddles.
Het van belang is dat teamtrainingen worden opgenomen in de opleiding-/trainingscarrousel van de afdeling.
Het belangrijk is om in de opleiding van medisch en verpleegkundig studenten ook de CRM-principes op te nemen, zodat nieuwe collega’s al “geprimed” zijn met het CRM-gedachtegoed.
