Samen voor de beste zorg voor kinderen: Samenzorg in het Erasmus MC - Sophia Kinderziekenhuis
De beste zorg op maat voor alle kinderen. In het Erasmus MC Sophia kinderziekenhuis werken zorgverleners (verpleegkundigen en artsen) samen met kinderen en ouders om dit te bereiken. Deze werkwijze heet Samenzorg en is gebaseerd op de ideeën van ‘Patient- and Family-Centered Care’. Samenzorg gaat ervan uit dat patiënten en hun familie een belangrijke rol hebben in de eigen zorg. Dit gedachtegoed komt overal in het ziekenhuis terug. In het Sophia is duidelijk dat kinderen en hun familie veel waardevolle input geven die de kwaliteit van zorg verbetert.
Bron: Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis
In het kort
- Kinderen, ouders en zorgverleners (verpleegkundigen en artsen) werken met elkaar aan de beste zorg voor alle kinderen door kennis en ervaring te delen. Zo kan zorg steeds meer op maat aangeboden worden aan elke patiënt.
- Binnen het Sophia Kinderziekenhuis zijn verschillende structuren opgetuigd om patiënten en familie te betrekken bij het optimaliseren van de organisatie van zorg rondom individuele patiënten. Deze structuren helpen bij het evalueren, reflecteren en leren. Hoe is de zorg nu ingericht en wat kan helpen om dit nog beter te organiseren?
- Tijdens de dagelijkse visite stellen zorgverleners samen met het kind en de ouders/familie het behandelplan voor de komende dagen op. De ouders zijn als gelijkwaardig partner betrokken in dit Samenzorgoverleg.
- Het Samenzorgoverleg is geborgd in de organisatie. Zo zijn de managers vanuit de lijn al in een vroeg stadium betrokken bij verbetertrajecten. Zij hebben in het begin van het proces verantwoordelijkheid gekregen.
- Het Samenzorgoverleg is geëvalueerd. Bijvoorbeeld m.b.v. observaties en interviews met betrokkenen. Deze input wordt vervolgens teruggekoppeld aan een multidisciplinair Samenzorg- en kwaliteitsteam.
Inspiratie
Patiëntbetrokkenheid
Vivi Buijs, programmamanager Samenzorg, legt uit dat er binnen het ziekenhuis verschillende structuren zijn opgezet om patiënten en familie beter te betrekken bij het optimaliseren van de organisatie van de zorg. Dat zijn bijvoorbeeld:
- Kinderadviesraad: kinderen en eventueel broers/zussen denken mee om de zorg verder te verbeteren door de ogen van de kinderen.
- Familieadviesraad: ouders en familie denken mee op strategisch gebied. De familieadviesraad is adviserend aan het themabestuur Sophia.
- Familiecommissie: deze commissie is aanwezig per sector/afdeling. Familieleden en medewerkers overleggen over belangrijke verbeterpunten op de betreffende afdeling.
Daarnaast kunnen in het Sophia Kinderziekenhuis patiënten en hun familie op verschillende manieren meedenken over de kwaliteit van zorg. Een aantal voorbeelden:
- Ouders worden structureel betrokken bij het kwaliteitsteam
- Ouders worden betrokken bij onderwijs en zijn samen met zorgverleners betrokken in het ontwikkelen en geven van onderwijs aan studenten verpleegkunde en geneeskunde.
- Familie wordt als gelijkwaardig gesprekspartner betrokken bij de visite (Samenzorgoverleg)
- Er vinden vaak focusgroepen en spiegelgesprekken plaats. Bijvoorbeeld voor nieuwbouw. Vijf vaste bouwouders zijn structureel betrokken bij het programma voor de verbouwing.
- Patiënten zijn vertegenwoordigd in klankbordgroepen en worden om advies gevraagd.
Samenzorg-overleg
Tijdens de dagelijkse visite stellen zorgverleners samen met het kind en de ouders/familie het behandelplan voor de komende dagen op. De ouders worden betrokken bij het bepalen van de agenda van het overleg. Vivi Buijs: “We stellen bijvoorbeeld vragen als ‘wat is voor jullie vandaag belangrijk om te bespreken’, ‘hebben we nog iets gemist of zijn we belangrijke onderwerpen vergeten?’ En ‘hoe vinden jullie dat het gaat?’.” Kinderen vanaf 12 jaar worden ook als partner betrokken. In sommige gevallen kan dat al eerder. Het overleg duurt ongeveer 10 minuten. Mochten het kind en de ouders veel andere vragen hebben, dan kan er een patient-ouder-arts gesprek plaatsvinden.
Structuur van het Samenzorg-overleg
In onderstaande video is te zien hoe de aanvang van het Samenzorgoverleg eruit ziet in de praktijk. Bekijk ook deze video waarin te zien is hoe het behandelplan wordt opgesteld.
- Wanneer het team binnenkomt, gaan de arts assistent/verpleegkundig specialist rondom de ouders zitten, in de eerste schil. Andere betrokkenen staan in de schil daaromheen. Dit is bewust om duidelijk te maken wie de eerste gesprekspartners zijn (zij zitten op gelijke hoogte) en om daarnaast de veiligheid en herkenbaarheid te ondersteunen.
- De arts assistent of verpleegkundig specialist (eerste gesprekspartner) introduceert de patiënt en geeft achtergrondinformatie. Daarna wordt aan de ouders gevraagd of ze nog belangrijke punten hebben om te bespreken of dat er nog belangrijke dingen geregeld moeten worden, bijvoorbeeld voor ontslag. Er is bewust gekozen om het over bespreekpunten te hebben en niet over vragen, om ook de gelijkwaardigheid tussen ouders/familie/patiënt en de zorgverleners goed te houden.
- De verpleegkundige vult het gesprek aan en bespreekt eventuele trends die opvallen. Er wordt dus gekeken naar trends i.p.v. momentopnames.
- Op het whiteboard wordt genoteerd wat is afgesproken qua beleid/behandeling voor de komende dagen.
Bij het opzetten van een Samenzorgoverleg, is het van belang om goed te kijken naar hoe het logistiek ingepast kan worden. Zaalverpleging vraagt namelijk aandacht voor de privacy van de patiënt. Indien een patiënt op een zaal ligt, kan gekozen worden voor overleg in een aparte overlegruimte in het kader van privacy.
Het multidisciplinair gesprek in de dagelijkse praktijk
Tips & tricks
- Kijk naar verschillende opties om ouders/familie te betrekken, bijvoorbeeld door verschillende digitale mogelijkheden aan te bieden
- In het Sophia Kinderziekenhuis fungeert de BeterDichtbij app als een communicatiemiddel waarmee de ouder vanuit de thuissituatiecontact kan leggen met de zorgverleners. Hiertoe ontvangen patiënten een uitnodiging van hun zorgverlener. Vervolgens kan men bijvoorbeeld vragen stellen, foto's sturen, videobellen, of links/websites/PDFs sturen. Ook kan de app gebruikt worden om vragenlijsten te sturen voorafgaand aan het consult met de zorgverlener. Deze mogelijkheid tot wederzijdse informatie uitwisseling draagt bij aan een gelijkwaardige samenwerking.
Meer weten?
Neem een kijkje op de website van Erasmus MC Sophia voor meer informatie over Samenzorg. Of neem contact op met Vivi Buijs of Barbara Sibbles. Zij delen graag hun kennis en inzichten.
