Samen komen tot een passend behandelplan - UMCG

Audio-interview Suzanne Festen en Hanneke van der Wal

In een audio-interview vertellen de initiatiefnemers over de aanloop naar hun werkwijze. “We hebben elkaar gevonden vanuit eenzelfde overtuiging over hoe je met mensen bezig wil zijn. Hier zijn we vrij naïef ingestapt; het woord ‘implementatie’ was ons zelfs vreemd.

We zijn stelselmatig blijven geloven in wat we met zijn allen deden en hebben elkaar in de patiëntenzorg steeds gevonden, ook al schuurde dat af en toe ook wel in ons multidisciplinaire team. Door als arts je onzekerheden te durven delen met andere professionals, kun je heel veel van elkaar leren en kom je tot andere inzichten.” Inmiddels is er een beweging op gang gekomen.

‍

‍

Rol verpleegkundigen

Verpleegkundigen spelen een sleutelrol. Door het inzetten van hun patiëntkennis over het dagelijks functioneren, kwaliteit van leven, mogelijke kans op verlies van functioneren en zorggerelateerde complicaties, wordt een completer beeld gevormd van de patiënt. Verpleegkundigen zijn laagdrempelig en goed benaderbaar voor patiënten (en naasten). Verpleegkundigen ervaren deze werkzaamheden als een waardevolle verrijking van hun functie, omdat ze de mogelijkheid krijgen om hun kennis en kunde beter in te zetten.  

Outcome Prioritization Tool (OPT)

Om met de patiënt over behandeldoelen en voorkeuren in gesprek te gaan wordt een gesprekshulp, de doelenschijf (OPT) gebruikt. De patiënt geeft hiermee een waardering en rangorde aan op 4 behandeluitkomsten: levensverlenging, onafhankelijkheid, vermindering van pijn en vermindering van andere klachten. In het gesprek wordt deze prioritering vervolgens uitgediept en gespecificeerd. Het gebruik van de OPT heeft een positief effect op communicatie, gezamenlijke besluitvorming en patiënttevredenheid (zie het promotieonderzoek van Suzanne Festen).

Organische implementatie

• De patiënt stond centraal bij de implementatie van het traject.
• Daarbij zijn gedurende het implementatieproces ook steeds kritische vragen omtrent mogelijk onderbehandelen, meer sterfte en ethiek onderzocht en meegenomen.
• Door dit traject met elkaar aan te gaan hebben oncologisch chirurgen, internisten ouderengeneeskunde en verpleegkundigen elkaars werelden leren kennen. Het leren van elkaars invalshoeken verruimt je blik op ziekte en gezondheid.

Wat het de patiënt oplevert

• Bij ruim een kwart van de patiënten zorgde de nieuwe werkwijze voor een aanpassing naar een minder intensieve of palliatieve behandeling waarbij de sterfte in het eerste jaar niét toenam. Patiënten lagen 3,5 dag korter in het ziekenhuis en er waren 22% minder complicaties.
• Spiegelgesprekken lieten zien dat de patiënten positief zijn over de nieuwe werkwijze. Zij voelen zich gehoord en gezien als mens en niet alleen als hun ziekte.
• 41% van de patiënten kregen geriatrische adviezen (delierpreventie, valpreventie, beweging, psychologische ondersteuning). Hierdoor waren minder verwijzingen naar de poli geriatrie nodig en konden op de verpleegafdeling tijdig interventies worden ingezet.
• Er is aandacht voor het weerbaarder maken van ouderen voor de operatie (prehabilitatie), zoals voeding, beweging en maatregelen die de kans op een delier of valpartij verkleinen.

Scholing

• Interprofessionele scholing voor zowel verpleegkundige als specialist is cruciaal om gezamenlijk tot een passend behandelplan te komen. Onderlinge communicatie en interactie bij het tot stand komen van een passend behandelplan staan hierin centraal. Het UMCG heeft speciaal de scholing 'Van patiënt naar persoon' ontwikkeld. Deze scholing is zowel voor intern als extern bestemd.

Leren van elkaar

• Betrek klinisch geriaters/internisten ouderengeneeskunde bij de multidisciplinaire besluitvorming, zodat uitwisseling van expertise kan (blijven) plaatsvinden; oncologen kunnen hun geriatrische kennis vergroten en geriaters hun oncologische kennis. Hetzelfde geldt voor artsen en verpleegkundigen, ook zij leren over en weer van elkaar.
• Een steeds grotere en meer diverse groep professionals is inmiddels betrokken. Deze groep vormt samen het Change Consortium. In het Change Consortium wordt kennis en expertise op het gebied van onderzoek, onderwijs en financiële aspecten met elkaar gedeeld. Hierover volgt later meer informatie.

Onderzoek

• Kritische vragen over mogelijk onderbehandelen, meer sterfte en ethiek vormden input voor het promotieonderzoek van Suzanne Festen.
• Verzamel structureel uitkomsteninformatie en kijk naast harde uitkomstmaten als survival, ook naar uitkomsten die relevant zijn voor de patiënt, zoals fysiek, sociaal en cognitief functioneren en wensen en doelen van de patiënt.

Rol verpleegkundige

• Train verpleegkundigen om patiënten goed in kaart te brengen en in uitvragen van de doelen en voorkeuren van een patiënt (en naaste).
• Geef verpleegkundigen de tijd voor het voeren van deze gesprekken.
• Bied verpleegkundigen de mogelijkheid deze informatie te delen met andere professionals (als vertegenwoordiger van de patiënt in het MDO). Zij hebben de kennis over het behouden of verbeteren van de levenskwaliteit in relatie tot de ziekte en zijn laagdrempelig toegankelijk voor de patiënt.

‍