S-team (Stollingsteam) bij Treant
De brug van beleid naar uitvoering op het gebied van veiliger antistollingszorg.
Treant heeft sinds april 2021 een S-team om casemanagement op het gebied van antistollingszorg te borgen. Het S-team is het dagelijks aanspreekpunt en functioneert naast de ziekenhuisbrede antistollingscommissie. Een S-team naast een multidisciplinair samengestelde antistollingscommissie heeft meerwaarde; geeft handen en voeten aan de uitvoering van het beleid dat door de antistollingscommissie wordt gemaakt. Deze manier van werken vermindert het aantal patiënten met complicaties (bloeding of trombose) door gebruik van antistollingsmedicatie.
'Zonder een S-team wordt er veel gesproken, maar niet altijd veel gedaan.'
In het kort
Aanleiding
Ondanks de voordelen van toepassen van antistollingsmedicatie zijn er ook grote risico’s voor de patiëntveiligheid door bloedingen als bijwerking. Onderzoek suggereerde dat patiëntuitkomsten verbeteren door initiatieven op het gebied van management van antistollingsbeleid, zoals een Stollingsteam (S-team). Tot 2019 was echter nooit de impact onderzocht op harde eindpunten (bloedingen en trombose). Ziekenhuisapotheker Albert Dreijer heeft de meerwaarde van een S-team onderbouwd met dergelijk onderzoek en de geleerde lessen (zet verpleegkundige/VS in the lead!) meegenomen naar Treant.
Het S-team is opgezet als uitvoerend orgaan van de antistollingscommissie. Deze is multidisciplinair samengesteld, met zowel cure als care vertegenwoordigd. Enkele van de specialismen (gemarkeerd met *) nemen op afroep deel als consulent: anesthesist, cardioloog, hematoloog, intensivist*, kinderarts*, longarts, neuroloog*, orthopeed, SEH arts*, specialist ouderengeneeskunde, trombose arts / klinisch chemicus, vaatchirurg*, verpleegkundig specialist en ziekenhuisapotheker.
Impact van een S-team op bloedingen en trombose
Verticale grijze balk geeft de periode weer waarin het S-team werd geïmplementeerd.
Activiteiten van het S-team (klik hier voor uitgebreide informatie)
- Basis op orde: onderhoud en up to date houden van protocollen.
- Monitoring: het S-team monitort of het tromboseprofylaxe protocol goed wordt gevolgd binnen het ziekenhuis.
- Consultfunctie: via het EPD kan men het S-team om consult vragen, dit kan ook telefonisch of per e-mail. Bij spoedvragen en/of afwezigheid van de verpleegkundig consulent/VS van het S-team verwijst een voicemailbericht naar de dienstdoende cardioloog of internist.
- Opvolgen DOAC starters: bij patiënten die starten met een DOAC (directe orale anticoagulantia) neemt het S-team, in samenwerking met de poliklinische apotheek van Treant, na 2 weken contact met hen op. Zo wordt therapietrouw bevorderd en verdere (trombotische) complicaties voorkomen.
- Doordoseren VKA’s: het voorschrijven en doordoseren van VKA’s wordt (vooralsnog poliklinisch) uitgevoerd door het S-team (VS, 2 cardiologen i.s.m. doseerarts(en) van de trombosedienst). De VS i.o. heeft hiervoor de cursus doseeradviseur bij FNT gedaan en voert dit uit onder supervisie van een arts.
- Scholing: elk half jaar is er een wisseling op de leerafdeling (chirurgie). Het S-team geeft de nieuwe leerling-verpleegkundigen les over antistolling. Een vergelijkbare scholing is gegeven bij de casuïstiekbespreking van de artsen. Ook moeten alle (nieuwe) medewerkers een verplichte e-learning volgen.
- VIM-meldingen: 2x/jaar (oorspronkelijk 4x/jaar) evalueert het S-team de VIM-meldingen. Hieruit kunnen i.o.m. de antistollingscommissie beleidsaanpassingen voortkomen die vervolgens weer door het S-team worden uitgevoerd, geïmplementeerd of gemonitord.
- Audits: de antistollingscommissie levert per jaar drie audit-onderwerpen aan bij Bureau Kwaliteit & Veiligheid.
Inspiratie
Patiëntveiligheid verbetert door:
- Eén duidelijk aanspreekpunt voor antistolling gerelateerde vragen in de kliniek.
- Monitoring van het antistollingsbeleid op meerdere manieren.
- Behandelaars krijgen gevraagd en ongevraagd advies over antistollingszorg en worden op risico’s gewezen om zo potentieel vermijdbare schade te voorkomen.
- Opvolgen van patiënten die starten met een DOAC.
- Proactief opsporen van hoog risico patiënten.
De meerwaarde van een S-team is met onderzoek onderbouwd:
- Het leidt tot betere naleving van de antistollingsprotocollen/-richtlijnen door voorschrijvers, met name op het gebied van tromboseprofylaxe met LMWH’s.
- De kans op één of meer bloedingen of één of meer trombo-embolieën reduceert voor patiënten die bloedverdunners gebruiken tijdens ziekenhuisopname. Dit effect houdt in ieder geval aan tot drie maanden na ziekenhuisopname.
Onderzoek en praktijkervaring uit Reinier de Graaf en ErasmusMC zijn getransfereerd naar de lokale context van Treant.
Het is Treant binnen een jaar gelukt om de kwaliteit van de antistollingszorg, die versnipperd en divers was, om te buigen naar een organisatie-brede uniforme aanpak. Treant is hiermee inmiddels een best practice op het gebied van casemanagement antistollingszorg.
Tips & tricks
- Zet in de opstartfase een krachtige middenmanager in om capaciteit en financiën te helpen realiseren.
- Zet verpleegkundige/verpleegkundig specialist in the lead.
Treant is gestart met een VS in opleiding, als pilot voor de duur van de opleiding (2 jaar), met als volgende stap formalisering tot een structurele inzet. - Zorg voor promotie (een ludieke actie) en uitleg over het S-team binnen jouw zorginstelling. Met een kleine inspanning kun je veel mensen bereiken!
- Neem alle betrokken specialismen mee in het schrijven van je protocollen.
- Reken een jaar voor de uitrol van een S-team en blijf collega’s informeren over antistolling. Het is een kwestie van een lange adem!
- Financiering: de antistollingscommissie heeft een business case opgesteld, die laat zien dat met één VS-antistolling de businesscase onder de streep positief uitvalt. Daarop is de verpleegkundige formatie omgezet in een VS (cardiologie & antistolling), met o.a. (klinisch) doordoseren VKA’s en op termijn een cardiovasculaire poli in het takenpakket.
Meer weten?
- Dreijer, A. (2019). Antithrombotic Stewardship. [Doctoral Thesis, Erasmus University Rotterdam]. Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR).
- Dreijer AR, Kruip MJHA, Diepstraten J, Polinder S, Brouwer R, Mol PGM, et al. (2020) Effect of antithrombotic stewardship on the efficacy and safety of antithrombotic therapy during and after hospitalization. PLoS ONE 15(6): e0235048
- 20211214 Pitch Albert Dreijer in TvV Expertteam Antistollingszorg
- Businesscase; het oorspronkelijke idee om de VS in te zetten voor antistollingszorg en dialyse is in een later stadium aangepast tot antistollingszorg en cardiologie.
