Cookie Consent by Free Privacy Policy Generator

Ouderenmishandeling detecteren en interveniëren middels ERASE en MDO-ouderenmishandeling - CWZ

Kwetsbare ouderen
Perifeer ziekenhuis
Canisius Wilhelmina Ziekenhuis
Perifeer ziekenhuis
Jeroen Bosch Ziekenhuis
Perifeer ziekenhuis
Spaarne Gasthuis

‘Eén op twintig ouderen wordt slachtoffer van mishandeling. Dit probleem wordt erg onderschat omdat er een taboe op rust, een kennis tekort is en relatief weinig onderzoek.’

De onderzoeksgroep ERASE is een consortium van drie topklinische ziekenhuizen, Canisius Wilhelmina Ziekenhuis, Jeroen Bosch Ziekenhuis, Spaarne Gasthuis en het lectoraat Acute Intensieve Zorg van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). Samen hebben ze naast de ontwikkeling en validering van ERASE, praktische producten ontwikkeld voor de organisatie en uitvoering van een Multidisciplinair Overleg Ouderenmishandeling (MDO). Hierbij gaat het om een (1) standaard voorbereidingslijst, (2) werkwijze en besluitvorming en (3) implementatieplan. Alle producten en publicaties zijn te vinden op de website ERASE ouderenmishandeling - HAN.

In het kort

Aanleiding

Om aandacht voor het probleem ouderenmishandeling te vragen, schreef een consult verpleegkundige geriatrie van het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) een brandbrief naar de toenmalige minister van VWS. Deze zegde in de kamerbrief ‘Veilig ouder worden’ toe dat professionals ondersteund moeten worden in het handelen en het ministerie nam contact op met CWZ en andere partijen om dit probleem aan te pakken.

De onderzoeksgroep ERASE (EldeR Abuse ScalE) werd geformeerd en samen ontwikkelden en implementeerden zij de early warning tool EldeR Abuse ScalE (ERASE). Met dit instrument en een gekoppeld MDO wordt ouderenmishandeling bespreekbaar gemaakt en kunnen veel mensen worden geholpen.

Werkwijze

ERASE is geïntegreerd in het elektronisch patiëntendossier van HIX (ook in Epic) en bij een vermoeden van ouderenmishandeling leidt het systeem je door de stappen van de meldcode.

De professional op de SEH vult de screening in. Wanneer de signaleringsvraag:

‘Maakt u zich zorgen over verwaarlozing, misbruik en of mishandeling?’

met ja of twijfel wordt beantwoord, volgt automatisch een order naar de aandachtsfunctionaris ouderenmishandeling die (wanneer de patiënt klinisch is opgenomen) contact opneemt met de regiebehandelaar om deze te adviseren en ondersteunen in het opvolgen van de meldcode. 

MDO

Het MDO-ouderenmishandeling vindt één keer per maand plaats met in- en externe professionals. Het MDO is zo georganiseerd dat men zonder aannames de expertise kan aanwenden. Gezamenlijke reflectie op casuïstiek laat zien of er verbetermogelijkheden zijn en/of het juiste is gedaan.

De vaste deelnemers van het MDO bij CWZ: professionals van Veilig Thuis, Bijzondere Zorg (een regionale instantie van de GGD), aandachtsfunctionaris van de ambulancedienst uit de regio, SEH-arts, SEH-verpleegkundige/aandachtsfunctionaris huiselijk geweld en kindermishandeling, geriater, verpleegkundig consulent geriatrie, transferverpleegkundige, psychiatrisch consulent en maatschappelijk werk. Op afroep: huisarts, zorgtrajectbegeleiding en of het sociaal wijkteam.

In het Spaarne Gasthuis sluit ook een vertegenwoordiger van regionale huisartsenzorg aan. Lokaal kan het verschillen welke (regionale) partners aansluiten.

Inspiratie

‘Als we vroegtijdig signaleren kunnen we mogelijk erger voorkomen!’

  • Het onderwerp wordt uit de taboesfeer gehaald; de zorgprofessional krijgt er structureel meer aandacht voor.
  • De werkwijze draagt bij aan het doorbreken van de zogenaamde handelingsverlegenheid (je hebt de verplichting om te signaleren en wordt hierin gesteund door de organisatie).
  • De oudere wordt door de zorgprofessionals meer in zijn totaliteit gezien; niet alleen focus op somatische klachten, maar er vindt vaker een verwijzing plaats o.a. voor analyse van cognitieve vermogens.
  • Meer aandacht voor het systeem rondom de ouderen, wetende dat overbelasting van mantelzorg kan voortkomen uit onwetendheid bijvoorbeeld gedragsveranderingen/agressie die komen vanuit een nog niet gediagnosticeerde dementie.
  • Ouderen en mantelzorgers krijgen passende zorg geboden, dichtbij huis als het kan, verder weg als het moet omdat de structurele veiligheid van de oudere in het geding is.
  • ERASE is makkelijk te gebruiken voor de professionals en leidt tot concrete acties.
  • Het is fantastisch hoe de praktijk en de wetenschap elkaar hebben gevonden in dit onderzoek!

Bekend is dat een spoedopname van een oudere het moment kan zijn waarop de oudere en naasten signalen van mishandeling onthullen, de zogenaamde ‘window of opportunity’. De verwachting is dat met deze aanpak van ouderenmishandeling heropnames in het ziekenhuis kunnen worden voorkomen door tijdig bieden van hulp. Als onderdeel van deze aanpak wordt ook de thuissituatie, bij melding op de SEH/poli geriatrie, meer in kaart gebracht. Over de relatie tussen signalering en voorkomen van heropname in het ziekenhuis zijn nog geen exacte gegevens bekend.

Tips & tricks

  • Start met gedreven mensen; zorg voor korte lijnen in het ziekenhuis.
  • De inzet van een aandachtsfunctionaris ouderenmishandeling is onmisbaar om professionals te adviseren en ondersteunen en handelingsverlegenheid en kennistekort te verminderen.
  • Houd het onderwerp ouderenmishandeling blijvend op de agenda met de inzet van aandachtsvelders, e-learning en scholing over o.a. gesprekstechnieken en persoonlijk contact door de aandachtsfunctionaris en SEH-arts.

Meer weten?

Contactpersoon

Sivera Berben
Sivera Berben
Lector acute intensieve zorg HAN University of Applied Sciences