Cookie Consent by Free Privacy Policy Generator

Bewegingsgerichte attitude: beweeg je beter in Bernhoven

Kwetsbare ouderen
Perifeer ziekenhuis
Bernhoven

Bernhoven zet in op het stimuleren van bewegen van patiënten en kwetsbare ouderen in het bijzonder. Bewegen helpt schade als functieverlies en vallen tegen te gaan. Onderzoek laat zien dat projecten gericht op meer bewegen leiden tot een afname van zorgkosten, vaker na ontslag direct naar huis, kortere ligduur, behoud van het ADL-niveau (Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen) en een beter activiteitenniveau. 

       

In het kort

‘De patiënt is opgevoed met ‘als je ziek bent moet je in bed liggen’. Het ziekenhuis is van oudsher hier ook op ingericht, zodra de patiënt binnen komt, gaat deze in bed liggen. Dit is niet alleen voor de meeste patiënten onnodig maar is zelfs schadelijk. Om een idee te geven, niet bewegen betekent per week een verlies van 5% spiermassa, wat gelijk is aan 10 jaar ouder worden. Ook weten we dat te weinig bewegen een belangrijke oorzaak van vallen is. Om te voorkomen dat patiënten vielen, werden zij tot 2013 regelmatig gefixeerd.’

In 2012 startte Bernhoven met het project ‘Kwetsbare ouderen’. Doel van dat project is zorgdragen dat bij patiënten van 70 jaar en ouder geen (vermijdbaar) functieverlies optreedt als gevolg van complicaties tijdens een verblijf in het ziekenhuis. Een projectonderdeel is ‘Beweeg je beter’. De focus ligt op voldoende bewegen voor de patiënt, maar ook op een transformatie van het denken in ‘vallen voorkomen’ naar ‘veilig bewegen’. Uit onderzoek blijkt dat een ziekenhuiscultuur negatief bijdraagt aan het voldoende bewegen van patiënten; dat patiënten angstig en onzeker zijn om zelf te gaan bewegen en dat ze een doel missen (zie onderzoek RadboudUMC).

Met dit gegeven wilde Bernhoven aan de slag:

  • Vanuit het idee dat bewegen leuker is in de setting van een huiskamer dan een patiëntkamer, zijn op iedere afdeling (m.u.v. short stay en acute opname) leegstaande patiëntenkamers ingericht als huiskamer.
  • In andere ziekenhuizen zijn er vrijwilligersprogramma’s waarbij de vrijwilliger op de kamer bij de patiënt komt. Bij Bernhoven begeleiden de speciaal opgeleide vrijwilligers de patiënten in de huiskamer.
  • De vrijwilligers bewegen een uur met de deelnemers, waarna ze gezamenlijk lunchen.
  • Ook als er geen begeleiding is, lopen patiënten naar de huiskamer voor een praatje.
  • Mantelzorgers worden ook betrokken bij de zorg. Zij kijken/doen mee bij het bewegen. Hierdoor krijgt zowel de patiënt als de mantelzorger het vertrouwen in beter bewegen thuis.
  • Iedere afdeling heeft aandachtsvelders die zorgen dat bewegen bij zowel professionals, patiënten als mantelzorgers goed tussen de oren komt. Dit verdient continue aandacht, evaluatie en bijstelling.
  • Eén keer per drie maanden hebben de aandachtsvelders gezamenlijk overleg.
  • Er is een e-learning ingezet gericht op bewegen voor alle professionals in het ziekenhuis.
   

Inspiratie

‘Bij Bernhoven is niet alleen ‘ouderwets’ kennis gedeeld maar kregen kartrekkers een belangrijke rol, zijn vrijwilligers ingezet en is de omgeving anders ingericht waardoor bewegen gestimuleerd wordt.’

  • Het is cruciaal dat niet één afdeling, maar het hele ziekenhuis senior vriendelijk is. Immers de kwetsbare oudere ligt op iedere afdeling.
  • Het (inmiddels opgeheven) keurmerk senior friendly ziekenhuis hielp erg bij het senior vriendelijk maken van het ziekenhuis.
  • Patiënten gaan elkaar aanmoedigen tot bewegen, en beter eten. Ook omdat ze bij elkaar zitten in een woonkamer.
  • De zorg willen verbeteren niet omdat het moet, maar vanuit de overtuiging dat het beter, leuker en veiliger kan.
  • De gangen zijn bewegingsvriendelijk ingericht met raamstickers met afbeeldingen, loopafstanden en bezienswaardigheden.

Tips & tricks

Organisatie & scholing

  • Organische groei: begin kleinschalig, op één afdeling, met gemotiveerde mensen om het bewegen op gang te brengen.
  • Niet iedere vrijwilliger is geschikt voor dit soort bewegingsprogramma’s. De meeste vrijwilligers hebben een zorgachtergrond.
  • Geef vrijwilligers een voorlichtingsmiddag: wat wordt er van je verwacht, wie kan je treffen. Deze voorlichting wordt gegeven door een fysiotherapeut en geriatrieverpleegkundige.
  • Twee keer per jaar is er een scholingsbijeenkomst voor vrijwilligers.
  • Er is één vrijwilligerscoördinator; ze maken zelf hun planning.
  • Tijdens de week van de veiligheid wordt aandacht besteed aan veilig bewegen.
  • Het is belangrijk dat managers beseffen dat niet moet worden ingezet op het in bed houden van patiënten om zo lager te scoren op het aantal valincidenten, maar op het veiliger maken van de omgeving. De patiënt wordt zo niet onnodig beperkt en het aantal valincidenten neemt desondanks niet toe.

Huiskamer en thuis

  • Richt de huiskamer in met rolstoelvriendelijk meubilair.
  • Zoek sponsoren: de inrichting van de woonkamers en de gangen is via ‘de vrienden van Bernhoven’ gesponsord door lokale ondernemingen.
  • Veilig bewegen is niet alleen belangrijk voor patiënten in het ziekenhuis, maar ook bij de overgang naar huis. Zo is op de Spoedeisende Hulp een depot van de thuiszorgwinkel. Buiten de openingstijden van de winkel kunnen hulpmiddelen als een rollator of rolstoel worden meegegeven naar huis.

Contactpersonen

Stefan Huisman
Stefan Huisman
Teammanager cardio/long en lid werkgroep kwetsbare ouderen
Jowan van Dongen
Jowan van Dongen
Teammanager chirurgie en aandachtshouder kwetsbare ouderen