Frank Bosch: ‘Soms is de patiënt beter af als de dokter het voortouw neemt’

Wat is jouw ervaring met het multidisciplinaire gesprek?
'In mijn werk als internist zie ik dagelijks hoe belangrijk het is om met patiënten en hun familie in gesprek te zijn over hun wensen en de mogelijke behandelopties, zodat we daar gezamenlijk beslissingen over kunnen te nemen. Maar ik zie ook hoe moeilijk en delicaat dat proces soms kan zijn. Bijvoorbeeld bij acute of levensbedreigende situaties en de patiënt en familie niet in staat zijn om beslissingen te nemen.

Je moet je als dokter niet alleen de vraag stellen: is deze patiënt wilsbekwaam? Maar ook: neemt deze patiënt nu een beslissing die bij hem of haar pást? Tussen wilsonbekwaamheid en het respecteren van autonomie zit nog een hele wereld, waarin de dokter een belangrijke verantwoordelijkheid heeft erachter te komen of beslissingen bij de patiënt passen en of met wat de patiënt zou beslissen onder normale omstandigheden.

Om die vragen gemakkelijker te kunnen beantwoorden hebben we in Rijnstate bijvoorbeeld een gesprekskaart en een ondersteunende film ontwikkeld die patiënten en hun naasten beter bij de besluitvorming over opname en behandeling op de IC betrekken. Zo’n opname komt namelijk vaak onverwacht en patiënten zijn meestal niet tot communicatie in staat. Met de kaart en een persoonlijk gesprek kan gemakkelijker informatie worden uitgewisseld, zodat het behandelteam een plan kan maken dat past bij de situatie, wensen en verwachtingen van de patiënt.

Het gaat bij het multidisciplinaire gesprek en het samen nemen van beslissingen overigens niet alleen om het respecteren van autonomie van de patiënt, maar om het vinden van een goede balans tussen patiëntautonomie en andere plichten die een dokter naar zijn patiënt toe heeft. En in sommige gevallen is een patiënt dan juist beter af als de dokter het voortouw neemt en knopen doorhakt over de medische besluitvorming.'

Wat is jouw persoonlijke motivatie om je als expert te verbinden aan het programma Tijd voor Verbinding?
'De medisch specialistische zorg in Nederland is van een hoog niveau. Maar we moeten permanent blijven streven naar een steeds betere zorg. Dat vraagt om inspanningen van zorgverleners, ziekenhuizen èn patiënten. Ik draag daar vanuit mijn expertise als internist graag mijn steentje aan bij.'

Wanneer is het programma Tijd Voor Verbinding een succes?
'Het verbeteren van de kwaliteit en patiëntveiligheid zit hem niet alleen maar in het bedenken van meer richtlijnen, protocollen, registratie of scholing. Het gaat ook om empowerment: zorgprofessionals èn patiënten benutten alle kwaliteiten, kennis en kracht die in de dagelijkse praktijk voorhanden zijn om de kwaliteit en veiligheid in de zorg verder te verbeteren. Dit kan gebeuren door het ophalen van praktijkvoorbeelden die dan in netwerken worden gedeeld of in het uittesten van nieuwe concepten. Dát is de kracht en dus de meerwaarde van dit programma. Als we door deze bottom up-gedachte tot een aanzienlijke daling van de vermijdbare schade en sterfte in de medisch specialistische zorg kunnen komen.'